در این مطلب از سایت پی جو به بررسی انواع داروهای مسدود کننده عصب - عضله و همچنین کاربرد و عوارض آنها می پردازیم.
انواع داروهای مسدود کننده عصب - عضله : کاربردها و عوارض
مجله سلامت پی جو - داروهای مسدود کننده عصب - عضله (NMBAs) داروهایی هستند که انتقال عصبی از اعصاب به عضلات را مهار میکنند. این داروها در بیهوشی عمومی، جراحی و سایر کاربردهای پزشکی استفاده میشوند. انواع مختلفی دارند که بر اساس مکانیسم اثر، نحوه تجویز و عوارض جانبی متفاوت هستند. همچنین داروهای مسدود کننده عصب- عضله انتقال ایمپالس را در پیوستگاه عصبی عضلانی (NMJ) قطع کرده و باعث فلج عضلات اسکلتی می شوند و از این راه منجر به فلج ناقص (ضعف) یا فلج عضلات اسکلتی می شوند. داروهای مسدود کننده عصب- عضله به دو روش تزریق وریدی عضلانی و یا استنشاقی تجویز می شوند.
انواع داروهای مسدود کننده عصب- عضله
این داروها بر اساس مکانیسم اثر به دو دسته اصلی تقسیم میشوند که به شرح زیر می باشند:
- داروهای مسدود کننده رقابتی: این داروها با اتصال به گیرندههای استیل کولین بر روی عضلات، از اتصال استیل کولین طبیعی به این گیرندهها جلوگیری میکنند.
- داروهای مسدود کننده غیررقابتی: این داروها با تغییر شکل گیرندههای استیل کولین، از اتصال استیل کولین طبیعی به این گیرندهها جلوگیری میکنند.
کاربردهای داروهای مسدود کننده عصب- عضله
داروهای مسدود کننده عصب-عضله (NMBAs) بهطور گستردهای در بیهوشی و مراقبتهای ویژه استفاده میشوند. این داروها با شل کردن عضلات اسکلتی، بهویژه عضلات تارهای تنفسی، به ایجاد شرایط مناسب برای جراحی و تهویه مکانیکی کمک میکنند. این داروها همچنین میتوانند در شرایط اورژانسی برای کنترل تشنج و اسپاسم عضلانی استفاده شوند.
بهترین داروهای مسدود کننده عصب- عضله
همچنین اگر شما به حوزه داروها و انواع آن علاقه دارید، شما می توانید در سایت پی جو در بخش "دانستنی های دارویی" در خصوص انواع داروها و کاربردهای آنها اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
داروی آتراکوریوم بسیلات Atracurium Besilate
آتراکوریوم بسیلات یک داروی مسدود کننده عصب-عضله است که برای شل کردن عضلات اسکلتی در طی بیهوشی و جراحی استفاده میشود. این دارو با اتصال به گیرندههای استیل کولین در پیوستگاه عصبی-عضلانی، انتقال سیگنالهای عصبی از اعصاب به عضلات را مهار میکند. این امر باعث فلج عضلات میشود که میتواند برای تسهیل در تهویه مکانیکی و سایر کاربردهای پزشکی استفاده شود.
آتراکوریوم بسیلات یک داروی غیردپلاریزان است که به صورت تزریق وریدی تجویز میشود. زمان شروع اثر آن حدود 2 دقیقه و نیمه عمر آن حدود 20 دقیقه است. این دارو به طور کلی بیخطر است، اما ممکن است عوارض جانبی مانند ضعف عضلانی، تنگی نفس و افت فشار خون را ایجاد کند.
داروی پانکرونیوم بروماید Pancuronium Bromide
پانکرونیوم بروماید یک داروی مفرد استفاده میشود به عنوان داروی کمکی در بیهوشی برای شل کردن عضلات و تسهیل کنترل بیماریان تنفس مصنوعی مکانیکی. همچنین برای لولهگذاری در نایز و جراحیهایی که نیاز به شل شدن عضلات طولانی مدت دارند و کاهش شدت انقباضات عضلانی ناشی از حملات تشنجی مصرف میشود. مکانیسم اثر این دارو از طریق اتصال به گیرندههای کولینرژیک صفحه محرکه انتهایی انجام میشود. با رقابت و مهار انتقال عصبی، پاسخ صفحه محرکه انتهایی به استیل کولین کاهش مییابد و عضلات اسکلتی فلج میشوند.
در خصوص فارماکوکینتیک، این دارو به مقدار کمی توسط کبد متابولیسم میشود و دارای نیمه عمر دفعی در حدود 114-116 دقیقه است. زمان رسیدن به حداکثر غلظت بستگی به مقدار مصرف دارو دارد و معمولاً در مدت 3-4 دقیقه اتفاق میافتد. دارو از طریق کلیه (80 درصد) و صفرا (10 درصد) دفع میشود. بعد از تزریق دارو، 90 درصد پاسخ پرشی عضلات در کمتر از 60 دقیقه به وضعیت عادی باز میگردد.
داروی روکورونیوم Rocuronium
روکورونیوم یک داروی مهار کننده عصبی عضلانی غیر دپلاریزان است که برای القا و حفظ بیهوشی عمومی مورد استفاده قرار میگیرد. این دارو دارای شروع اثر سریع تا متوسط میباشد که وابسته به دوز تزریق و دوره زمانی آن است. مکانیسم اثر روکورونیوم به این صورت است که اتصال استیل کولین به گیرندههای کولینرژیک را در صفحه محرکه انتهایی مهار میکند. این اثرها میتواند توسط داروهای مهارکننده آنتی کولین استراز مانند پیریدوستیگمین، نئوستیگمین و ادرفونیوم قابل بازگشت باشد.
در مورد فارماکوکینتیک، روکورونیوم به صورت تزریق داخل وریدی مورد استفاده قرار میگیرد و حدود 30 درصد از آن به پروتئینها متصل میشود. روکورونیوم به متابولیتی با فعالیت کمتر تجزیه میشود و اصولاً توسط کبد دفع میشود. نیمه عمر حذف در مواردی که روکورونیوم به سرعت توزیع شود حدوداً 1 تا 2 دقیقه و در مواردی که توزیع کندتر صورت گیرد، حدود 14 تا 18 دقیقه است. اختلال کلیوی تأثیری بر روی نیمه عمر حذف دارو ندارد، اما در موارد اختلالات کبدی، نیمه عمر حذف تقریباً دو برابر میشود.
داروی سوکسینیل کولین Succinylcholine Chloride
سوكسينيل كولين به عنوان یک داروی کمکی در بیهوشی برای شل کردن عضلات و تسهیل کنترل بیمار طی تنفس مصنوعی از طریق مکانیکی مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین، این دارو همراه با مسدود کنندههای عصبی غیر دپلاریزان با اثر مستقیم نسبتاً کوتاه برای لولهگذاری در داخل نای استفاده میشود. انفوزیون مداوم این دارو در جراحیهای کوتاه مدت که نیاز به شل شدن عضلات دارند نیز مورد استفاده قرار میگیرد. علاوه بر این، سوكسينيل كولين در کاهش شدت انقباضات عضلانی ناشی از حملات تشنجی، به ویژه الکتریکی یا فارماکولوژیکی و یا واکنشهای سمی به دیگر داروها نیز به کار میرود.
مکانیسم اثر سوكسينيل كولين به این صورت است که به استیل کولین در اتصال به گیرندههای کلینرژیک صفحه محرکه انتهایی رقابت میکند و با اتصال به گیرندهها باعث دپلاریزاسیون عضلات میشود. در مورد فارماکوکینتیک، سوكسينيل كولين به صورت متابولیسم پلاسمایی عمل میکند. شروع اثر این دارو با تزریق وریدی حدود 1.5-0 دقیقه طول میکشد و با تزریق عضلانی حدود 3 دقیقه طول میکشد. زمان رسیدن به حداکثر اثر نیز بستگی به نوع تزریق دارو دارد و حدود 1-2 دقیقه پس از تزریق وریدی و 2-1 دقیقه پس از تزریق عضلانی اتفاق میافتد. این دارو توسط کلیه دفع میشود.
داروی وکورونیوم بروماید Vecuronium Bromide
وکورونیوم بروماید (Vecuronium Bromide) یک داروی فلج کننده است که عمدتاً در محیط بیهوشی پیش از عمل جراحی استفاده میشود. این ماده باعث فلج و آرامی ماهیچهها میشود و فرد پس از تزریق دیگر قادر به حرکت نخواهد بود. با تزریق دوز بالایی از این دارو، دیافراگم (عضله تنفسی اصلی) از حرکت متوقف میشود و تنفس متوقف خواهد شد.
در تزریقات مرگبار، حدود 100 میلیگرم از این دارو به فرد تزریق میشود، در حالی که در جراحیهای پزشکی معمولاً هشت درجه یا کمی بیشتر از آن به بدن بیمار تزریق میشود. هدف از استفاده این دارو در تزریقات مرگبار، متوقف کردن تنفس در افراد محکوم به اعدام است؛ اما به علت فلج کنندگی این دارو بر روی ماهیچهها، فرد توانایی حرکت کردن، حرف زدن و ابراز درد را ندارد. این به معنایی است که اگرچه این دارو بسیار مؤثر است، اما از جلوگیری از درد و رنج قربانیان جلوگیری نخواهد کرد. به این معناست که فرد ممکن است درد و رنج را احساس کند، اما نتواند آن را به دیگران نشان دهد یا بیان کند.
عوارض جانبی داروهای مسدود کننده عصب- عضله
داروهای مسدود کننده عصب- عضله میتوانند عوارض جانبی مختلفی داشته باشند، از جمله:
- ضعف عضلانی
- تنگی نفس
- افت فشار خون
- افزایش ضربان قلب
- واکنشهای آلرژیک
همچنین برای جست و جو در خصوص درمان آلرژی می توانید به این لینک رجوع کنید: دکتر مجید جعفری - متخصص آسم و آلرژی
سخن آخر
داروهای مسدود کننده عصب - عضله داروهای مهمی هستند که در بیهوشی عمومی، جراحی و سایر کاربردهای پزشکی استفاده میشوند. انواع مختلفی دارند که بر اساس مکانیسم اثر، نحوه تجویز و عوارض جانبی متفاوت هستند. در انتخاب و استفاده از داروهای مسدود کننده عصب- عضله باید نکات مهمی را در نظر گرفت. پیش از شروع مصرف هرگونه دارو بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. با این حال در خصوص داروهای مسدود کننده عصب- عضله نکات زیر می توانند کمک کننده باشند:
- نوع عمل جراحی یا درمان
- سن و وضعیت سلامت بیمار
- عوارض جانبی احتمالی
نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفاً در جهت آگاهی و اطلاعات دارویی شما می باشد. همچنین شما در سایت پی جو می توانید در خصوص داروهای مسدود کننده عصب- عضله این مقاله را "انواع داروهای شل کننده عضلات و کاربرد آنها" نیز مطالعه نمایید.